![](/media/lib/457/n-slownik-a6a89bb4503b145350bf079d6bbc9fc9.jpg)
WBP w Kielcach opracowuje słownik gwary świętokrzyskiej i zachęca czytelników do pomocy
7 czerwca 2021, 10:27Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Witolda Gombrowicza w Kielcach opracowuje słownik gwary świętokrzyskiej. Ma być gotowy w przyszłym roku w formie tradycyjnej książki i e-booka. Biblioteka uzyskała na ten cel dofinansowanie w ramach programu EtnoPolska 2021 Narodowego Centrum Kultury.
![](/media/lib/499/n-ewolucja-f71590d6958dde51839ed21a2e72f5ff.jpg)
Zmiany klimatu odegrały kluczową rolę w ewolucji naszego gatunku
14 kwietnia 2022, 18:26Na łamach Nature opublikowano artykuł, którego autorzy wykazali istnienie związku pomiędzy ewolucją człowieka a naturalnymi zmianami klimatu powodowanymi przez zjawiska astronomiczne. Od dawna podejrzewano, że klimat miał wpływ na ewolucję rodzaju Homo, jednak związek ten trudno udowodnić, gdyż w pobliżu miejsc występowania ludzkich skamieniałości rzadko można znaleźć wystarczająco dużo danych, by opisać klimatu w czasie, gdy ludzie ci żyli.
![](/media/lib/537/n-pomiaryh-5f54833f28852291f83185407f14b2f0.jpg)
Po raz pierwszy zaobserwowano zagięcie światła wokół izolowanej gwiazdy poza Układem Słonecznym
9 lutego 2023, 17:30Międzynarodowy zespół naukowy pracujący pod kierunkiem uczonych z University of Cambridge wykorzystał dwa teleskopy do bezpośredniego zmierzenia masy białego karła metodą mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Specjaliści obserwowali, jak światło z odległej gwiazdy zagina się wokół karła LAWD 37. Po raz pierwszy udało się zaobserwować takie zjawisko w odniesieniu do izolowanej gwiazdy innej niż Słońce i po raz pierwszy zmierzono w ten sposób masę takiej gwiazdy.
![](/media/lib/567/n-noworodek-b39390b9cd7fd3370c23176c432665c7.jpg)
Język matki kształtuje mózg dziecka jeszcze przed urodzeniem
1 grudnia 2023, 09:53Dzieci łatwiej uczą się języków niż dorośli. Pierwsze lata rozwoju dziecka są kluczowe dla umiejętności sprawnego posługiwania się językiem. Wiemy też, że dzieci już w łonie matki słyszą to, co ona mówi. Zatem mają kontakt z językiem jeszcze przed urodzeniem się. Co prawda jest to kontakt niedoskonały, gdyż docierające do dziecka dźwięki są zniekształcone, ale wpływają one na dziecko. Naukowcy z Uniwersytetu w Padwie postanowili sprawdzić, jak mózgi noworodków są ukształtowane przez doświadczenia językowe z okresu przed urodzeniem.
![](/media/lib/31/mapa-0e8e56134fde181667bf549cdb3a7922.jpg)
Droga na północ wydaje się dłuższa
17 czerwca 2010, 08:44Wielu ludzi nieświadomie postrzega trasę wiodącą na północ jako prowadzącą pod górę, dlatego woli jednakową pod względem liczby kilometrów opadającą drogę na południe.
![Blue Gene/L © LLNL](/media/lib/11/1182947851_514260-74f6b9ddd6f49da0ac6bb54406bc1362.jpeg)
Kolejna edycja listy TOP500
27 czerwca 2007, 11:25Opublikowano kolejną edycję listy TOP500, czyli zestawienia 500 najpotężniejszych superkomputerów świata. W bieżącej edycji nie znalazł się jeszcze, co zrozumiałe, Blue Gene/P, o którym pisaliśmy wczoraj.
![](/media/lib/75/baribal-spi-83ce6cc03e13e6d7b2ed4ab0b383597c.jpg)
Hibernujący baribal pomoże ratować ludzi?
18 lutego 2011, 11:34Naukowcy z Uniwersytetu Stanforda i Uniwersytetu Alaskańskiego w Fairbanks jako pierwsi szczegółowo zbadali 5 hibernujących baribali, zwanych inaczej niedźwiedziami amerykańskimi (Ursus americanus). Stwierdzili, że w czasie zimowego snu metabolizm tych zwierząt spada do 25% swego zwykłego natężenia. Jest on więc większy, niż sugerowałoby to obserwowane obniżenie temperatury.
![](/media/lib/35/paski-7e62bd29b5aed41e263b918d8c75bcce.jpg)
Poprzeczne pasy wyszczuplają
12 września 2008, 09:34Pasy biegnące w poprzek ciała wyszczuplają bardziej niż linie pionowe. Autorem tego zaskakującego twierdzenia jest Peter Thompson z University of York, specjalista ds. postrzegania.
![](/media/lib/88/n-serduszko-89bc49cfb23dde7efac9785ec27dee81.jpg)
Kwas żółciowy zapobiega miażdżycy
7 grudnia 2011, 11:55Choroby serca są silnie powiązane z otyłością i cukrzycą. Naukowcy uważają, że dzieje się tak, ponieważ wszystkie 3 obejmują przewlekły, lecz niezbyt intensywny stan zapalny. Szwajcarskie badania wydają się potwierdzać to przypuszczenie, ponieważ okazało się, że podawanie zmodyfikowanego kwasu żółciowego (INT-777) zapobiega miażdżycy. I to właśnie dzięki jego właściwościom przeciwzapalnym.
![](/media/lib/51/zelki-6a7b2f201e363a06b9fb6fcd7b8d62b3.jpg)
Mięśnie zamiast galaretki
13 lipca 2009, 11:12Guma gellan, zagęstnik stosowany w jogurtach, deserach mlecznych czy galaretkach, może być wykorzystana jako rusztowanie dla tkanki podczas prac nad sztucznymi mięśniami (Soft Matter).